Długość zbiornika, a długość ryb

Relacja między wielkością zbiornika, a wielkością trzymanych w nim ryb budzi duże kontrowersje wśród akwarystów. Wielu akwarystów uważa trzymanie ryb w czymś mniejszym niż basen za barbarzyństwo, a wielu wprost przeciwnie, decyduje się na daleko idące kompromisy. Postaram się tutaj podać trochę wskazówek i zwrócić uwagę na podstawowe nieścisłości.

Krótko o liczbach

Pierwszym zasadniczym parametrem jest długość zbiornika. Wynika to z podłużnego i opływowego kształtu większości ryb, które są znacznie dłuższe niż szerokie czy wysokie. Ten parametr nie budzi większych wątpliwości. Nawet w przypadku dużych akwariów grubość szyby jest wielkością pomijalną, więc można mierzyć zarówno długość zewnętrzną (i tak to się zasadniczo robi) lub wewnętrzną (czyli tę dostępną dla ryb, powstaje on przez odjęcie od długości zewnętrznej grubości ścianek bocznych). Różnica jest zupełnie pomijalna. Generalnie im dłuższe (większe) akwarium, tym lepiej dla ryb.

Drugi parametr to długość ryby. I tutaj już nie jest tak łatwo, bowiem definiuje się dwie długości: długość standardową i całkowitą. Różnice są bardzo oczywiste, długość całkowita to największa długość ryby - odległość między dwoma prostymi równoległymi, jedna prosta jest styczna do pyska, a druga do ogona. Czyli po prostu długość z ogonem. Długość standardowa - wykorzystywana np. na stronie seriouslyfish to długość od pyska do początku ogona, czyli po prostu bez ogona.
Różnica jest niestety bardzo istotna, w przypadku wielu gatunków jest to nawet 30% długości ryby. Lepiej posługiwać się długością standardową. Duże nadinterpretacje akwarystów polskich wzięły się właśnie z tego, że za granicą powszechne jest korzystanie z długości standardowej i pisanie o rozmiarach akwariów w tym kontekście. Stąd stwierdzenie, że ryba o rozmiarze 8cm może znajdować się w akwarium o długości 80cm akwaryści korzystający z mieszanych źródłem zagranicznych i polskich przekładali na długość całkowitą, która jest używana w Polsce. No i ryba mająca 8cm długości standardowej, ale 10 całkowitej potrzebowała w Polsce koniecznie 100cm akwarium.

Dla niektórych ryb ważne są również inne parametry. W przypadku skalarów martwimy się o wysokość akwarium, gdyż skalary są tak samo wysokie jak długie. Gdy hodujemy płaszczki będziemy interesować się szerokością akwarium, bo płaszczki są bardzo szerokie i do swobodnego ruchu potrzebują otwartej przestrzeni, za to dobrze się czują w zupełnie płytkiej wodzie.
Czyli im większe akwarium tym lepsze?

Niespodzianka - nie! Małe ryby labiryntowe zaleca trzymać się w zbiornikach płytkich, do 30cm wysokości słupa wody, gdyż ryby te muszą pobierać powietrze znad powierzchni i długie wycieczki mogą być dla nich zbyt męczące.

Jakim rybom jakie akwarium?

Wprowadzę stosunek długości akwarium do długości ryby. Np. jeśli mamy akwarium 200x60x60cm i trzymamy w nim kardynałki (4cm), to stosunek ten wyniesie 200/4=50. W akwarium 80x40x40cm z gibicepsem o długości 25cm stosunek wyniesie 80/25=3,2.

Zwierzęta podzielę ze względu na odpowiedni dla nich przedział.

Jeśli ten stosunek wynosi ponad 15, to wielkość jest na pewno adekwatna do rozmiaru ryby. Jest kilka gatunków, których nie należy trzymać w mniejszych akwariach niż piętnastokrotność ich długości, ja wymienię tutaj danio pręgowanego. Ryby te lubią dużo i szybko pływać, więc mimo małego rozmiaru (4cm) najlepiej przeznaczyć dla nich zbiornik mający co najmniej 60cm.

Ryby aktywne, pływające, wymagają akwarium o rozmiarze dwunastokrotnie przekraczającym ich długość. Tutaj dobrym przykładem będą brzanki, danio, kiryski, bystrzyki, pstrążenice. Ryby te dopiero w akwarium o odpowiedniej długości będą prezentować swoje naturalne zachowania.

Dla ryb spokojnych poleca się akwaria o długości dziewięciokrotnie większej. Ryby te to labiryntowe, neonki, zwinniki, sumy, razbory i pielęgnice. Piękniczkowate również zaliczę do tej kategorii. Rybki te są bardzo aktywne, ale nie pływają na długość.

Rybom, które nie przejawiają żadnej większej aktywności jak np. zbrojniki, wystarcza akwarium o sześciokrotnie większej długości.

Stawonogi takie jak krewetki czy raki często trzyma się w nieproporcjonalnie małych zbiornikach. Wynika to stąd, że zwierzęta te nie pływają.

Płazy np. aksolotl czy żaby uznaje się raczej za zwierzęta o zachowaniu spokojnym.

Dla zwierząt dużych, w przypadku akwariów będą to ryby o rozmiarach przekraczających 20cm, odchodzi się od tych zasad. Mało kto może sobie pozwolić na posiadanie zbiornika o litrażu przekraczającym 1000l, nie wspominając o jego obsłudze (filtracja, oświetlenie). Akwaryści na drodze kompromisu trzymają takie zwierzęta w nieproporcjonalnie małych akwariach. Oczywiście ryby takie czują się takich zbiornikach źle, są apatyczne, nudzą się i wyglądają nieciekawie. Dlatego też wszelkie zbiorniki z piraniami i arowanami to dzisiaj rzadkość. Ryby duże w akwariach najczęściej nie dorastają do pełnych rozmiarów.

Dlaczego warto zapewnić większy zbiornik?

Wielu akwarystów kiedyś używało argumentu o toi-toiu ,,Jakbyś się czuł jakby ciebie zamknęli w toi-toiu?''. Jakkolwiek być może ma to jakiś sens, to moim zdaniem jest to niepotrzebna ekwilibrystyka. Nie można porównywać doznań człowieka z tym co czuje i myśli ryba. Idąc tym tropem musielibyśmy zrezygnować z jakiejkolwiek hodowli zwierząt, bo zawsze trzeba jakoś ograniczyć dostępną przestrzeń.
Powód jest inny i dorastałem do tego powoli. Najlepiej kupić jakieś aktywne ryby mające 4cm (np. danio rerio) i włożyć je do zbiornika o długości 40cm. Naprawdę będą apatyczne, nieruchliwe i nerwowe. Po przełożeniu do zbiornika 80cm nabiorą niesamowitej żywotności, będą śmigać po całym akwarium i bawić się ze sobą ku uciesze akwarysty.
Bojownik wspaniały to dobra ryba do zbiornika o długości 40cm. Jednak w większych akwariach zachowuje się zupełnie inaczej. Pływa, wchodzi w interakcje z innymi mieszkańcami zbiornika.
Dlatego właśnie, jeśli chcemy obserwować piękne, niespłoszone zachowanie ryb, musimy zapewnić odpowiednio duże akwarium. Lub kupić odpowiednio małe ryby.

Jak dobrać rozmiar akwarium pod gatunek?

Po pierwsze trzeba poczytać o naszym gatunku, pooglądać filmiki i ocenić jego zachowanie. Po ocenie zachowania trzeba określić długość, można skorzystać z długości podanej gdzieś na stronach polskich. Ale równie dobrze można skorzystać z długości na seriouslyfish, zwykle będzie mniejsza.
Długość należy pomnożyć przez liczbę odpowiednią dla zachowania tego gatunku: 15, 12, 9 lub 6. No i uzyskana długość to minimalna zalecana długość zbiornika.

Przykład 1:

Chcę hodować brzankę sumatrzańską. Jest to ryba aktywna i ma długość 5-6cm.
5cmx12=60cm, minimalna długość zbiornika to 60cm. A czemu wszędzie polecają 80 cm? Nie wiem. Naprawdę uważam, że 60cm wystarczy tej brzance, rzadko pływa ze swoją maksymalną prędkością. Ale załóżmy że jest to ryba bardzo aktywna.
5cmx15=75cm, no i to już się w zasadzie zgadza.
Albo weźmy rozmiar 6cm.
6cmx12=72cm.
Czyli może 80cm jako długość minimalna, to przesada, ale lepiej mieć akwarium długości 70cm niż 60.

Przykład 2:

Chcę wsadzić do akwarium zbrojnika niebieskiego. Jest to zbrojnik, czyli ryba nie przejawiająca aktywności. Długość zbrojnika to 10-15cm.
10-15cmx6=60-90cm. Czyli, powiedzmy, 80cm to rozsądne minimum.

A jak dobrać ryby pod akwarium?

Najlepiej podzielić długość zbiornika przez 15 i szukać adekwatnych rybek. Można podzielić przez mniejsze wartości, ale wybrane gatunki warto sprawdzać pod kątem zachowania.
Nie ma dobrego narzędzia wyszukującego gatunki po długości.

Przykład:

60cm akwarium, szukam ryb.
60cm:15=4cm. To jest rozmiar ryb, jaki mnie interesuje. Np. kardynałki są OK.

Kilka słów na koniec

Chcę podkreślić, że nie ma ogólnych reguł odnośnie zależności między rozmiarem ryb, a rozmiarem zbiornika. Należy przede wszystkim skupić się na preferencjach jakie ma dany gatunek. Ważne jest zachowanie, gatunki spokojne mogą być ulokowane w mniejszym akwarium, a ryby aktywnie pływające najlepiej umieścić w jak najdłuższym akwarium. W mniejszych zbiornikach ryby aktywne będą apatyczne.
Ważny jest również kształt ryby. Jeśli kształt znacząco odbiega od standardowego, cygarowego kształtu ryby, trzeba dostosować do niej kształt zbiornika, np. kupić wyższy w przypadku skalara czy paletki.
Po drugie należy pamiętać, że niezależnie jak będziemy się starać, nawet nie odzwierciedlimy ogromu rzeki takiej jak Odra, nie wspominając o Amazonce czy Kongo. Więc nie dajmy się zwariować, w akwariach można hodować inne gatunki niż tylko krewetki.
Po trzecie, jeśli nie jest tak, że koniecznie chcemy jakiś gatunek, to lepiej poszukać gatunków małych, które na pewno dobrze odnajdą się w naszym zbiorniku. Gdy mamy małe rybki możemy zakupić więcej egzemplarzy lub dokupić inne gatunki, daje to dużo większe możliwości niż kupienie ryb większych, które uniemożliwią dołożenie jakichkolwiek innych bez całkowitej wymiany obsady.
Warto też pamiętać, że również ważny jest wystrój. Niezależnie od rozmiarów w zapchanym akwarium nie będzie miejsca do pływania i szybkie ryby będą się czuły źle. Z drugiej strony, gdy jest dużo kryjówek, ryby mogą kryć się przed agresorami. Ale o tym może innym razem.